Het rapport van Scott Z. Burns vertelt het waargebeurde verhaal van de obsessieve opvolging van onderzoeker Daniel J. Jones van het door de CIA gesanctioneerde programma dat leidde tot de marteling van meer dan 100 "potentiële" terroristen - maar hoeveel heeft de originele Amazon-film weggelaten? De door Steven Soderbergh geproduceerde film speelt Adam Driver als Jones, die een cast leidt die ook Annette Bening als senator Dianne Feinstein en Jon Hamm als Denis McDonough, de stafchef van het Witte Huis onder de Obama-administratie, omvat.
Moreel bedrogen en eerlijk gezegd beschaamd door het gewicht van de meest rampzalige terroristische aanslag van het land, heeft de Central Intelligence Agency het gebruik van EIT's - "verbeterde ondervragingstechnieken" - toegestaan om allerlei informatie uit tientallen gedetineerden te wrikken. De mate waarin "verbeterd" betekende, was echt verschrikkelijk: onder water gaan, slaapgebrek, bevriezingscondities en beperkte ruimte. En het resultaat, zoals gedetailleerd in Jones '6.700+ martelrapport, toonde niet alleen aan dat deze praktijken werden gefokt door kwaadwillende bedoelingen, maar dat ze ook ongelooflijk ineffectief waren. In de film wordt het nauwgezette, vijf tot zeven jaar durende proces van gegevensverzameling en -analyse van Jones opnieuw uitgevoerd. Ondanks de woeste juridische strijd die ontstond tussen de CIA en het hoofd van de onderzoekscommissie van de Senaat, senator Feinstein, werd het rapport van Jones eindelijk vrijgegeven aan het publiek op 9 december 2014; de senator noemde het programma "een vlek op onze waarden en op onze geschiedenis."
Blijf scrollen om te blijven lezen Klik op de onderstaande knop om dit artikel in een snel overzicht te starten.
Begin nu
Gezien het feit dat de intrinsieke en historische waarde van dit verhaal niet te kwantificeren valt, levert het rapport een behoorlijk werk van het presenteren van de feiten. Maar nogmaals, het eindrapport van Jones bevatte bijna 7.000 pagina's belastend bewijsmateriaal tegen de Central Intelligence Agency, en eerlijk gezegd kan geen twee uur durende film zo'n enorme verzameling informatie aan. Dit is wat Amazon Studios en Scott Z. Burns 'nieuwste film goed en fout hebben gemaakt over het uitgebreide onderzoek van Daniel Jones.
Wat het rapport recht krijgt over het onderzoek van het CIA-martelprogramma
Hoewel de film zelf niet-lineaire vertelkunst gebruikt, kunnen de wortels van de feitelijke gebeurtenissen worden gevonden in de terroristische aanslagen van Al-Qaeda op 11 september. Vrijwel onmiddellijk daarna benaderen psychologen Jim Mitchell (Douglas Hedge) en Bruce Jessen (T. Ryder Smith) de CIA met wat zij beschouwen als een volledig proof plan: een reeks brutale ondervragingstechnieken waarvan zij garanderen dat die intelligentie zal bieden die nooit zie anders het daglicht. Met $ 80 miljoen belastinggeld worden Mitchell en Jessen naar het buitenland gestuurd om toezicht te houden op de activiteiten van hun martelprogramma.
Zoals geportretteerd in de film, gingen deze gruwelijke handelingen lange tijd onder de radar. Pas in 2007, toen The New York Times meldde dat de CIA twee jaar eerder banden van de ondervragingen had vernietigd, startte de Senaat officieel hun onderzoek. Als de gekozen leider van het rapport dook Jones, een voormalige FBI-analist in de sectie International Terrorism Operations, in CIA-records. Hij produceerde zijn eerste bevindingen twee jaar later in 2009, voordat hij het groene licht kreeg om verder te gaan met het onderzoek. Zoals te zien in de film, werd Jones verteld dat het slechts ongeveer een jaar zou moeten duren om te voltooien.
Gedurende deze tijd had procureur-generaal Eric Holder aangekondigd dat hij zijn eigen strafrechtelijk onderzoek naar de CIA verbreedde. Zoals uit het rapport blijkt, heeft dit iedereen binnen het bureau geblokkeerd om met Jones of zijn team te praten en het was op dat moment dat de Republikeinen hun steun trokken. Zonder hulp van buitenaf voltooide het team van Jones het document van 6700 pagina's in 2012.
Zoals gedetailleerd beschreven in het rapport, moesten Jones en Feinstein hun bevindingen vervolgens ter beoordeling naar de CIA sturen. In die zomer debatteerden de CIA en de Senaat met weinig hulp van de Obama-administratie over welke informatie van vitaal belang was voor het rapport, wat onnauwkeurig was en wat om "verschillende" redenen moest worden aangepast. Later dat jaar, toen de CIA op een hoek leek vast te zitten, beschuldigde het bureau de Senaat ervan om zijn eigen review van het ondervragingsprogramma illegaal te openen en te verwijderen - de "Panetta Review" die in de film te zien was en op mysterieuze wijze op zijn op een dag computer - en vervolgens Jones en zijn team voor het hacken van het CIA-mainframe.
Maar al snel schoot Feinstein terug met haar eigen criminele beschuldigingen en beschuldigde ze de CIA terecht van schending van de overeenkomst tussen het agentschap en de Senaat voor het ongeoorloofd doorzoeken van het computernetwerk van haar medewerker. Hoewel John Brennan (Ted Levine), de toenmalige directeur van de CIA, beweerde dat "niets minder waar kan zijn", constateerde de inspecteur-generaal van de CIA dat het bureau zich feitelijk schuldig had gemaakt aan de beschuldigingen van Feinstein. En niet alleen dat, maar de Panetta Review bleek niet alleen tot dezelfde conclusies te zijn gekomen als de onderzoeken van Jones, maar verschilde sterk van de officiële reactie van de CIA.
De aanklachten werden snel ingetrokken door het ministerie van Justitie en hoewel het rapport vervolgens naar het Witte Huis werd gestuurd, kwam het ook zwaar geredigeerd terug. Nadat senatoren Feinstein en John McCain zich terugtrokken, werd de samenvatting van 500 pagina's van het rapport vrijgegeven op 9 december 2014, vlak voordat de Democraten de controle over de Senaat verloren.
Wat het rapport verkeerd wordt
Om eerlijk te zijn, grotendeels is de hervertelling van het rapport van dit historische onderzoek voldoende nauwkeurig. De film zelf is gebaseerd op de samenvatting - die meer dan 6.000 pagina's minder is dan het eigenlijke document - dus er ontbreekt zeker veel informatie in het rapport. Maar gezien het feit dat het voor het publiek is geblokkeerd, is dat niet echt iets om de film in diskrediet te brengen.
Er zijn echter een aantal sequenties die een creatieve licentie voor de werkelijke gebeurtenissen hebben gekregen. Senator Feinstein, die wordt afgeschilderd als de beschikbare publieke figuur van het onderzoek, werd bijvoorbeeld pas in 2009 voorzitter van de commissie, ongeveer rond dezelfde tijd dat de commissie een groter onderzoek startte en twee jaar nadat Jones voor het eerst de CIA's begon door te graven bestanden. Dit betekent ook dat de senator niet de persoon was die Jones vroeg om het onderzoek te leiden: hij werd feitelijk aangenomen door senator Jay Rockefeller uit West Virginia om erachter te komen wat er op die verwijderde banden stond.
Bovendien vertelden de echte Jones aan Esquire dat de scène waarin de aankondiging van president Obama van de dood van Osama Bin Laden gepaard gaat met de beoordeling door de CIA van de EIT's enigszins was verzonnen. Hoewel het waar is dat het Witte Huis van Obama een sombere rol speelde in het onderzoek, op vrijwel elk punt de kant van de CIA opzette of uitstelde, is het niet alsof de CIA de carrière van de president vooruit probeerde te stuwen.
