De meeste mensen zouden niet verwachten dat een miniserie over een ramp in de jaren tachtig in de Sovjet-Unie het hoogst gewaardeerde tv-programma op IMDb zou worden, maar de HBO-miniserie Tsjernobyl slaagde erin het te laten gebeuren. En het is een van de zeldzame gevallen waarin de hype eromheen volledig gerechtvaardigd is. Tsjernobyl creëert een atmosfeer die de banale bureaucratie van het Sovjetleven feilloos combineert met de apocalyptische gruwel van de ramp met de kernreactor in Tsjernobyl.
Het schrijven van een serie met vijf afleveringen over een evenement dat de wereld trof en waarbij duizenden mensen betrokken waren, is geen gemakkelijke opgave, maar schrijver Craig Mazin (voor het geval je het niet wist, hij is de man die The Hangover schreef en de kamergenoot van Ted Cruz was, wat een CV!) heeft spectaculair werk gemaakt van het creëren van een verhaal uit die berg van ervaringen. Zoals de meeste tv-programma's die een fictieve versie van echte gebeurtenissen zijn, zijn er enkele aspecten van het verhaal die letterlijk fictie zijn. En hier zijn 10 van de belangrijkste details over de echte ramp die de show achterwege laat.
10 De echte acute sterftedoden duurden langer
Het is niet verwonderlijk dat de show en de schrijvers de indruk hebben veranderd van hoe lang acute stralingsvergiftiging zou duren om iemand te doden, want het versnellen versnelt uiteraard het verhaal zelf. Maar de realiteit van acute stralingsvergiftiging zou enigszins anders zijn geweest. De show was correct omdat het erop leek dat een patiënt een tijdje beter werd voordat ze achteruit gingen, maar de show liet het lijken alsof dit in de loop van een paar uur of dagen gebeurde. Het kostte de echte brandweerman Vasily Ignatenko twee weken om te bezwijken voor zijn vergiftiging (die helaas iets anders was, maar net zo gruwelijk als het werd afgebeeld).
9 Valery Legasov was eigenlijk geen expert op het gebied van RBMK-reactoren
De echte Valery Legasov was absoluut een expert op het gebied van nucleaire fysica en hij was een van de hoogste Sovjetwetenschappers in het veld, maar Legasov was eigenlijk behoorlijk onwetend als het ging om de feitelijke constructie en functie van de RBMK-kernreactoren.
De miniseries zelf geven hier eigenlijk wel eens een indicatie van wanneer Ulana Khomyuk Legasov meedeelt dat zijn veronderstellingen onjuist zijn, maar het verhaal presenteert hem over het algemeen als de meest gekwalificeerde en geïnformeerde persoon om het werk te doen. En net als bij vele andere Sovjetcrises, was Legasov een expert op zijn eigen gebied, maar niet noodzakelijk de ideale persoon voor deze specifieke baan.
8 Veel van de brandweerlieden hadden helemaal geen uitrusting
De show portretteert de brandweerlieden in Pripyat absoluut als hopeloos onvoorbereid voor de gruwelen waarmee ze te maken kregen toen ze de brand in de Tsjernobyl-reactor gingen blussen, maar de realiteit van de situatie was eigenlijk nog erger. Niet dat een goede brandweeruitrusting hen zou hebben beschermd tegen de brutaliteit van de gebroken straling van de reactor, maar in veel gevallen hadden de brandweerlieden die tegen die brand vechten dat niet eens. Ja, sommigen van hen waren behoorlijk uitgerust in brandbestrijdingsuitrusting, maar sommigen van hen moesten het vuur in hun eigen kleding bestrijden, sommigen van hen waren op het toneel met alleen T-shirts.
7 Het propagandasysteem was zelfs nog beter dan het leek
De controle over de media en informatie in de Sovjet-Unie ging veel verder dan wat de meesten van ons zich zelfs kunnen voorstellen in hun eigen leven. En de politici in de hogere regionen van de regering die worden afgebeeld in de miniserie van Tsjernobyl maken heel duidelijk dat deze informatie koste wat kost moet worden gecontroleerd. En hoewel ze de letterlijke nucleaire fall-out het land niet uit konden komen, hebben ze uitstekend alle informatie verdoezeld over wat er werkelijk gebeurde toen Tsjernobyl explodeerde, zelfs nu weten veel voormalige Sovjetburgers niet precies wat er is gebeurd.
6 De drie duikers waren geen vrijwilligers
Elke vorm van fictie probeert een held voor het verhaal te vinden om anderen te inspireren en het publiek betrokken en gedwongen te houden, en hoewel Tsjernobyl gebaseerd was op echte gebeurtenissen, hebben de schrijvers gedoe met de realiteit van de situatie om de betrokkenen te loven de situatie.
Het was ongetwijfeld een heroïsche daad voor die drie duikers om de tanks onder reactor vier leeg te maken, ze werden niet gevraagd om vrijwilligerswerk te doen en ze kregen zelfs geen beloning voor het werk. Ze werkten gewoon in de fabriek en kenden het gebied, dus kregen ze de taak toegewezen en voltooiden ze het.
5 Bedreigingen waren niet nodig om mensen te laten doen wat ze werden verteld
De real-life Anatoly Dyatlov zorgt al voor een uitstekende tv-schurk, en hij verdient het om een behoorlijk deel van de schuld te dragen voor het absolute treinwrak dat Tsjernobyl werd. Maar de schrijvers van de miniserie van Tsjernobyl leunden zelfs meer dan nodig in die schurk. De dreiging om iets te doen of anders geschoten te worden is eigenlijk een beetje een terugkerend thema in Tsjernobyl, maar de realiteit van de situatie is dat het eigenlijk niet nodig was om dit te doen. De show zelf erkent dat mensen in de Sovjetunie gesocialiseerd zijn om te doen wat hen verteld wordt, en dezelfde houding gold voor de hele ramp in Tsjernobyl.
4 Communisme had nog steeds zijn hiërarchieën
Tsjernobyl is terecht geprezen voor alles wat het goed doet, en het doet veel dingen goed. Mensen die in die tijd in de Sovjet-Unie leefden, zijn verbaasd om te zien hoe nauwkeurig de productie erin is geslaagd om de instellingen en de algehele visuele stijl van die tijd te reproduceren. Er zijn echter enkele details dat de show fout gaat, namelijk dat elke persoon precies hetzelfde wordt behandeld. Ja, ze leven onder communistische heerschappij, maar iemand als Valery Legasov zou een heel andere leefruimte hebben dan de meeste andere personages die we in de miniserie zien.
3 Ulana Khomyuk was niet echt
Het karakter van Ulana werd volledig verzonnen door de schrijvers van de miniserie, en ze was bedoeld als vervanger voor de duizenden Sovjet-wetenschappers die daadwerkelijk al het werk deden om Tsjernobyl op te lossen.
Het is een begrijpelijke zet, omdat het opnemen van elke persoon die een rol speelde onmogelijk zou zijn, en het is verhalend handiger om dingen te beperken. Ulana is echter duidelijk bedoeld om ook een meer heroïsche rol in het verhaal te vervullen, wat zorgt voor een meer bevredigend verhaal, maar is helaas een onjuiste weergave van hoe bijna iedereen die betrokken was bij de crisis zich gedroeg.
2 Tsjernobyl was op sommige manieren onvermijdelijk
In zijn dramatische (en fictieve) presentatie tijdens het proces aan het einde van Tsjernobyl legt Valery Legasov uit dat het hele ontwerp van de RBMK-reactoren defect is en dat dit soort resultaat ooit zou gebeuren, wat absoluut waar is. Maar de algehele structuur van de Sovjetmaatschappij en de regering zorgde er ook voor dat een bepaald rampniveau vrijwel onvermijdelijk was. Het Sovjet-systeem gaf altijd prioriteit aan productiviteit boven de mensheid, en in een dergelijk systeem is het een bijna garantie dat er een ernstig verlies aan mensenlevens zal zijn als gevolg van die prioriteiten.
