Stel je dit scenario voor: een ten onrechte veroordeelde man in een dystopische toekomst wordt zijn vrijheid aangeboden door de overheid, op voorwaarde dat hij een belangrijk persoon kan redden uit een drijvende gevangenis die is overgenomen door zijn gewelddadige gevangenen. Degenen die zich nu de John Carpenter cult-klassieker Escape from New York uit 1981 voorstellen - of mogelijk het op dezelfde manier geplotte vervolg uit Escape uit LA uit 1996 - doen dit niet verkeerd, maar de bovenstaande beschrijving is evenzeer van toepassing op de Guy Pearce-front-flick Lockout uit 2012.
Een dud zowel financieel - verdiend $ 32, 2 miljoen wereldwijd met een productiebudget van $ 20 miljoen - en kritisch - met een rating van 38% op Rotten Tomatoes - Lockout is een film die de meesten waarschijnlijk zijn vergeten, zelfs slechts een paar jaar na de release. Helaas voor Lockout-schrijver en uitvoerend producent Luc Besson (The Fifth Element), was iemand die het niet was vergeten Carpenter, die - samen met co-schrijver Nick Castle en rechthebbende Studio Canal - de Franse filmmaker klaagde voor plagiaat. Afgelopen herfst oordeelde een rechtbank in het voordeel van Carpenter en beval Besson om $ 95.000 te betalen, toegegeven slechts een fractie van de $ 2, 5 miljoen aan schadevergoeding waar Carpenter om vroeg.
Ontevreden met deze uitspraak, stelde Besson hoger beroep in, wat een grote vergissing bleek. Yahoo meldt dat de betreffende rechtbank niet alleen het beroep van Besson tegen het vonnis heeft ontkend, maar ook heeft bepaald dat hij nu Carpenter en het bedrijf bijna $ 500.000 moet betalen.
Dit soort rechtszaken is niets nieuws voor de filmindustrie - of de creatieve kunsten in het algemeen - omdat er slechts zoveel soorten verhalen beschikbaar zijn om te vertellen, en er zijn nog maar zoveel originele ideeën over. Films bestaan tenslotte al meer dan 100 jaar en de kunst van het vertellen van verhalen bestaat al zo lang als de mensheid. Dit geldt met name als het gaat om films van hetzelfde genre, die door hun aard de neiging hebben elementen te delen. Dat gezegd hebbende, komt het zelden voor dat een zaak als deze daadwerkelijk leidt tot een oordeel voor de eiser, omdat plagiaat als notoir moeilijk is te bewijzen in de rechtbank.
Een aspect dat Carpenter waarschijnlijk in dit specifieke geval heeft geholpen, was de status van Lockout als een Hollywood-project met brede release waarin herkenbare acteurs als Pearce en Maggie Grace (Lost) in de hoofdrol spelen. Low-budget productiehuizen zoals The Asylum staan erom bekend dat ze zogenaamde "mockbusters" van grote releases maken, die meestal extreem vergelijkbare plots en titels hebben als het originele werk. Toch resulteren deze films zelden in rechtszaken - en degenen die wel worden aangespoord winnen zelden - waarschijnlijk omdat ze zo kleinschalig zijn, rechtstreeks naar videoproducties dat de meeste studio's het niet inzien om hun tijd te verspillen aan het neerhalen van de tijd.
Zijn Lockout en Escape from New York vergelijkbare films? Ja, dat zijn ze duidelijk. Betekent dit dat Besson Carpenter heeft geplagieerd? De rechter in dit geval denkt van wel. Men vraagt zich af of deze uitspraak ertoe zal leiden dat meer van dit soort rechtszaken bij dezelfde rechtbank worden aangespannen.
