Toen de originele Star Wars in 1977 de bioscoop binnenkwam, was het een baanbrekende filmervaring die de verwachtingen overtrof, een langdurige obsessie voor de filmindustrie met ruimteopera's introduceerde en een nieuw precedent voor Hollywood-kaskrakers creëerde. Maar met zoveel handen in de pot in de afgelopen veertig jaar, is Star Wars minder een creatieve entiteit en meer een commercieel imperium geworden, dat een collectieve portie speling en kritiek oogst die te groot is voor een enkel sterrenstelsel. Met The Last Jedi - de 8e canonieke functie-lengte van de franchise in de saga - schreef en regisseerde Rian Johnson het voorlaatste hoofdstuk in de Skywalker Saga, nam de teugels over van JJ Abrams en leverde misschien wel een van de meest verdeeldheid in Star Wars-films sinds The Spookbedreiging.
De Last Jedi doet het prima als bijdragend hoofdstuk in de Star Wars-franchise, maar als het gaat om een opvolger van The Force Awakens, schiet het tekort. Er zijn flagrante voorbeelden van retconning, genegeerde plotapparaten uit de vorige film, en bepaalde verhalen stopten dood in hun sporen. Johnson heeft zijn keuze verdedigd om bepaalde elementen in The Force Awakens te negeren, maar die negatie heeft niet noodzakelijkerwijs de overgang van Aflevering VII naar Aflevering VIII minder schokkend gemaakt. Voordat we echter ingaan op de vraag waarom The Last Jedi er niet in slaagt een solide vervolg te zijn, is het alleen maar eerlijk om aan te geven waarom het zo goed past bij het grotere Star Wars-universum.
Waarom het een goede Star Wars-film is
De Last Jedi overwint de uitdaging van het volgen van een al lang bestaande Star Wars- formule, terwijl hij tegelijkertijd de formule volledig doorbreekt. Afgezien van de enorme wending die Darth Vader was die zichzelf onthulde als de vader van Luke Skywalker, staat de franchise niet bekend om zijn verrassingen. Met de originele trilogie volgde de strijd tussen de Light Side en de Dark Side een basisthema 'good guy vs. bad guy'. Het hele punt van de prequels was precies weten waar en hoe bepaalde personages zouden eindigen. En met The Force Awakens speelde Abrams de dingen redelijk veilig en sloeg hij op alle nostalgieknoppen. The Last Jedi speelde echter met verwachtingen en creëerde iets gewaagd, gedurfd en emotioneel uitdagend.
Toen The Empire Strikes Back werd uitgebracht, was het niet zo universeel geliefd als je misschien denkt. De Washington Post zei dat haar visie op de toekomst 'wordt afgebeeld als een pastiche van andere formules voor junkcultuur' en de New York Times zei dat het 'ongeveer zo persoonlijk was als een kerstkaart van een bank'. Uiteindelijk kwamen fans en critici echter tot de conclusie dat Empire de verwachtingen durfde te trotseren, en nu wordt Empire door velen beschouwd als de beste film in de franchise. Dit wil niet zeggen dat The Last Jedi standaard zal volgen, maar het is een goed voorbeeld van hoe recepties kunnen evolueren zodra de schok van een omgekeerde formule verdwijnt.
De Last Jedi overbrugt ook verhaallijnen uit de prequels. Alles tussen The Phantom Menace en Revenge of the Sith toont de ondergang van de Jedi-orde. We horen over hun heroïsche nalatenschap, maar we krijgen er in het heden weinig van te zien. Consumeerd door hun onvermogen om langs hun koppige wegen te kijken, leiden hun bewolkte beslissingen tot de val van de Republiek en het einde van de Jedi-orde zelf. Het is niet tot The Last Jedi dat Luke de verantwoordelijkheid van de Jedi aanvaardt en ze verlost, door wat losse eindjes aan elkaar te knopen.
In The Phantom Menace verwijzen Qui-Gon Jinn en de Jedi Council naar de profetie van een Uitverkorene die de Force in evenwicht brengt. Het gaat niet helemaal zoals gepland (Anakin wordt Darth Vader, Luke zweert de Jedi-code helemaal af), maar The Last Jedi laat zien hoe de profetie is geëvolueerd, evenals hoe het een nieuwe betekenis heeft gekregen. Na twee jaar speculeren over wie Rey's ouders zouden kunnen zijn, blijkt dat ze uit het niets kwam. Naarmate Kylo Ren's krachten sterker werden, stak hij de vlam van de Force aan, "wekte" deze in de meest onwaarschijnlijke mensen, en introduceerde aldus de profetie. Gecombineerd met Luke's herbeoordeling van de Jedi Code, bloedt dit allemaal samen, waardoor de profetie meer gewicht krijgt dan ooit tevoren. Luke predikt over het grijze gebied tussen de Light Side en de Dark Side, wat per definitie verwijst naar balans. Rey (en zelfs Kylo Ren, als je nog steeds gelooft dat hij niet buiten bereik van verlossing is) vertegenwoordigt dat evenwicht, en is op zijn beurt misschien wel de Uitverkorene. Je kunt beweren dat Luke eigenlijk de Uitverkorene is, degene die het concept van evenwicht in Rey in de eerste plaats heeft geïntroduceerd, maar hoe je het ook draait, de profetie blijft sterk.
Waar The Last Jedi ook slaagt als een Star Wars-film zit in de manier waarop het omgaat met zijn personages - oud en nieuw. Volgens alle verhalen is dit het zwanenlied van Luke Skywalker, wat wil zeggen dat dit heel erg de film van Luke is. A la Joseph Campbell's 'Hero's Journey' zien we Luke's Call to Adventure, zijn Weigering van de Roep, zijn Verzoening en ten slotte zijn Terugkeer. Dat gezegd hebbende, Johnson biedt echter ook een kijkje in de levens van personages buiten het ethos van Skywalker. Ja, hun reizen zijn beïnvloed, zo niet in gang gezet, door Luke, maar ze vertegenwoordigen het begin van een officieel uitgebreid universum binnen de Star Wars-canon. Iedereen, van Rey tot de Broom Boy (FYI: zijn echte naam is Temiri Blagg) heeft de sleutels gekregen van wat Lucasfilm voor de toekomst in petto heeft, en Johnson perfectioneert zijn evenwichtsoefening in het omgaan met afzenders en introducties met Jedi Master-precisie.
Why The Last Jedi is a Bad Force Awakens Sequel
1 2
