Met Glass die de dertiende film van M. Night Shyamalan markeerde in de loop van zijn 27-jarige carrière als schrijver, regisseur en (soms) acteur, vereist het rangschikken van zijn films van slecht naar beste bijna evenveel precisie als de gedachte die hij erin steekt zijn beste wendingen. Hoewel sommige van zijn werk niet alleen verdeelde fans heeft, maar ze tijdelijk helemaal heeft vervreemd, is er geen twijfel over Shyamalan's stempel op cinema in de afgelopen decennia.
Op het eerste gezicht neigt Shyamalan naar de thrillers, kronkelende uiteinden en het soort verhalen dat iemand rond een kampvuur zou kunnen vertellen. Bij nadere beschouwing worden personages echter op gespannen voet gezet met hun geloof, opvallende visuele symboliek (namelijk met kleuren, die vooral opvalt in Glas), en vaak conflicten op microniveau tussen de natuur en de mens. Zijn carrière is in de loop der jaren teruggelopen en gevlogen - vooral omdat hij een mainstream naam voor zichzelf heeft gemaakt met The Sixth Sense, die zes Oscar-nominaties heeft behaald, waaronder Best Picture, Best Director en Best Original Screenplay - en hij bevindt zich momenteel in het midden van een soort comeback-tour naar aanleiding van het succes van zijn thriller met found-footage The Visit in 2015 en Glass's voorganger Split in 2017.
Terwijl sommige fans het vertrouwen van Shyamalan prijzen om de verwachte - of in sommige gevallen zelfs verteerbaar - opzij te schuiven, zijn anderen nonchalant opgetreden tegen de filmmaker nadat de algemene toon van zijn films drastisch afweek van de esthetische basis die hij eerder in zijn carrière vormde. Nu, met aantoonbaar meer kritische successen dan commerciële flops, is de carrière van Shyamalan weer in de lift - dus laten we terug kijken naar de dertien films die hij tot nu toe heeft uitgebracht.
13. De laatste Airbender
Toen Shyamalan besloot de Nickelodeon-animatieserie Avatar: The Last Airbender aan te passen, deed hij het voor zijn kinderen. Omdat alle films op één na eerder voor een beslist volwassener publiek waren, probeerde hij iets uit dat niet alleen gezinsvriendelijk was, maar ver buiten zijn algemene genre-stuurhut. Dat gezegd hebbende, ondanks zijn beste bedoelingen, was The Last Airbender een aanzienlijk misvuur. Niet alleen stelde het critici teleur, het verdiende een beoordeling van 5 procent op Rotten Tomatoes, het frustreerde diehard fans van de originele serie, die Shyamalans oncharismatische interpretatie afkeurden.
12. Na de aarde
In de late jaren 2000 en begin 2010 was Shyamalan zichzelf aan het graven in een creatief gat. Fans van zijn oorspronkelijke werk raakten meer en meer vervreemd door de algemene esthetiek van de filmmaker, en in 2013 na Earth had hun groeiende scepsis een omslagpunt bereikt. De post-apocalyptische sci-fi-avonturenfilm had alles in zich om een bevredigend succes te behalen - vooral met Will Smith in de hoofdrol - maar het uiteindelijke product bleek een puinhoop. Voor iemand die heeft bewezen een handigheid te hebben om te pacen, is een van de meest ernstige tekortkomingen van After Earth hoe vervelend het door plotpunten en set-stukken sjokt die al lang niet zo geïnspireerd zijn als fans van Shyamalan zouden hopen. Wat een fascinerende eerste onderneming in sci-fi blockbusters had kunnen zijn, bleek niet meer dan een vermoeide en frustrerende inspanning.
11. Het gebeuren
Shyamalan had zijn vaardigheden met intiem geschaalde thrillers al bewezen rond de late jaren '90 en vroege jaren 2000, dus het leek een natuurlijke evolutie om het genre op een grotere schaal aan te pakken. Op papier lijkt The Happening het perfecte recept voor een succes van M. Night Shyamalan: Philadelphians in gevaar, een onbekende dreiging die het karakter van het personage op basisniveau van het natuurrecht test, en een acteur die typisch bekend staat om actiefilms die experimenteren met horror. De resultaten waren echter niet in overeenstemming met de verwachtingen van de meeste mensen. The Happening werd uitgebracht nadat Shyamalan speelde met het fantasiegenre in Lady in the Water, dus fans waren blij om hem de touwtjes in handen te nemen op zijn eerste thriller met R-rating; maar toen ze ontdekten dat The Happening een ham-vuist en tonaal bipolaire allegorie voor klimaatverandering was die de daad van zelfmoord op de een of andere manier veranderde in een bloederige komedieroutine, hadden fans de bijna gerespecteerde filmmaker zojuist opgegeven.
10. Wakker worden
Wide Awake was de eerste studiofilm van Shyamalan en het lijkt een meestal onschadelijk uitstapje naar het subgenre 'prep school boy coming-of-age'. Dat gezegd hebbende, dit is Shyamalan's Dead Poets Society niet. Niet lang geleden. Wide Awake gaat over een jonge Joseph Cross die wanhopig probeert in contact te komen met God na de dood van zijn grootvader. En hoewel dat misschien een verontschuldigende katalysator lijkt voor een drukkere, meer gelaagde plot, is het dat niet. Rosie O'Donnell komt opdagen om wat levendigheid aan het verhaal toe te voegen, maar ze is nauwelijks in de film zoveel als haar topfactuur doet vermoeden. De fascinatie van Shyamalan voor het geloof is bijzonder dik, en het meest interessante aspect van deze film is dat het bijna aanvoelt als een afgezwakte remake van zijn debuutfilm Praying with Anger (tot de belangrijkste eisende student vandalen om zich in te spannen voor wat mysterieuze puinhoop zij maakten).
Deze film bevat ook een lichte bovennatuurlijke draai aan het einde die Shyamalan later zou perfectioneren in zijn opvolger, The Sixth Sense. In feite, voor wendingen die niemand kon zien aankomen, zou dit The Sixth Sense een run voor zijn geld kunnen geven - zelfs als het lang niet zo bevredigend is.
9. Bidden met woede
Het regiedebuut van Shyamalan, Bidden met woede, staat ver af van het soort werk dat het publiek hem later zou herkennen, terwijl het nog steeds een product is van zijn handelsmerken. In de film speelt Shyamalan als een jonge man die een jaar in India doorbrengt als onderdeel van een uitwisselingsprogramma voor universiteiten. In de loop van de film lijdt hij aan een intense cultuurschok en moet hij de waarden van zijn thuisland omarmen of verwerpen. En, ondanks enkele problemen met pacing, preachiness en een algemeen gebrek aan subtiliteit, kan Bidden met Anger's tekortkomingen zeker worden toegeschreven aan het lage budget van de film, evenals de onervarenheid van Shyamalan. Anders is het een bewonderenswaardige eerste poging die verrassend gepolijst aanvoelt voor een debuutfunctie. En ja, zijn eerste film bevat wel een geest - of op zijn minst een schaduw.
